Vaarwel Hvar
Nog net in Stari Grad, maar onderweg naar (de bus, de boot, de bus, het vliegveld) dronken wij een latte macchiato (maar dan in wat simpeler vorm) en raakten geinspireerd door de vrouw die wandelde met aan haar hand het schattige meisje met de onwaarschijnlijk ver uit elkaar staande beentjes.
Processie op Hvar (2)
Nog een foto van de Traditionele donderdagnachtprocessie op Hvar, met vrome jongeling linksvoor en in een soort zwarte voile gehulde Jezus aan het kruis rechts.
Als we op Goede Vrijdag heel vroeg waren opgestaan hadden we de processie bij daglicht kunnen fotograferen. Dat hebben wij echter niet gedaan, want die avond zijn we naar Stari Grad verhuisd, 20 km verderop, en eerlijk gezien had ik wel weer genoeg processie gezien, voor 2008.
Zie dus verder de Engelstalige website van Vivian Grisogono, een van de bewoners van Pitve, gelauwerd fysiotherapeut (schreef onder meer een boek over knieeen) en processie-deskundige. Zij wees ons het huis van Jill en Evan, op buitengewoon vriendelijk en utterly British, want opgegroeid (en lang werkzaam geweest) in Engeland.
Processie op Hvar (1)
Gisteravond in Pitve: ons startpunt voor een dorpsprocessie naar het volgende dorp en het volgende en het volgende, 6 dorpen deden mee. Achter mannen met stierennekken en uitpuilende nette pakken en jongens met ijdele kapsels, allen ook gekleed in witte pijen. Lopen de geld nacht door van dorp tot dorp en zingen een Oud Lied: een soort onderbuikpijn lament. Alle dorpen hebben hun processie: als je in 1 kerk bleef, kon je ze alle 6 zien en horen. Wij hebben 1 dorp meegelopen. Een 500 jaar oude traditie. Lagen om 2 uur in bed.
Er Echt Uit
Vandaag gaan we uit ons huisje - nog 2 dagen een hotel in Stari Grad, en dan met de boot naar Split.
Kroatische Drie Geboden: Gij Zult (Niet):
Met vieze handen gaan zwemmen...
Met de auto de wal keren....
Of daar lopen waar hamers en zware bouten naar beneden geworpen kunnen worden...
Nog Een Dierenvriend
Felix, Minet en Grote Pluis verdringen zich om de inhoud van het blikje tonijnsalade (met mais en bruine bonen en, o ja, ook nog wat tonijn).
Vinnie, Bob, Britta, Lordie
Nieuwste aanwinst op de Lijst van Namen van Honden met Bijzonder Korte Pootjes: Lordie. Gespot in het zuidelijkste puntje van het Kroatische eiland Hvar. Volgens zijn eigenaar kan hij het weer voorspellen. Het is een bijzonder model hondje, dat alleen op het eiland Hvar is gesignaleerd.
Scheveningen in de winter is kouder
Aldus L., die manmoedig in water van 14 graden zwemt. Eventjes. En dan een half uur weer opwarmen.
Huisheilige
Het huis waarmee wij de binnenplaats delen, ligt niet in puin, maar wordt ook niet bewoond. Een ietwat aangevreten heilige waakt over de lege vertrekken.
Binnenplaats, met blauw wasgoed
Het huis ruikt vrij sterk naar wat ik als muizenpies zou classificeren (als ik niet op vakantie was, deed ik dat ook), maar het uitzicht is fantastisch, er is een wasmachine, het internet werkt ook, geen student te bekennen en we hebben zojuist dik 2 uren een berg op- en afgewandeld. Onze auto (waarvan de uitlaat kapot bleek, maar dat is gefixt) doet inderdaad vaag aan mijn auto in Amsterdam denken, maar hij maakt aanzienlijk meer lawaai (niet alle lekken in de uitlaat konden worden gedicht. Maar er schraapt nu tenminste geen metaal meer over het asfalt). Ik lees een dik Zwitsers boek over de belevenisesen van de Joodse familie Meijer, L. is verdiept in "Eilandpost", en straks gaan we een ritje met de auto maken, naar de supermarkt (aubergines en kip kopen om later te grillen, langs de weg groeit rozemarijn), eten, meer lezen en dan uitgeput naar bed, klaar voor een nieuwe dag. Om ons heen is het doodstil, behalve wat mussen, af en toe een raam dat open of dicht gaat (onze woning is het enige in dit rijtje dat bewoond kan worden, de rest heeft geen vloeren, soms geen ramen, de ene helft van het dorp - heel veel dicht tegen elkaar aangebouwde huizen) staat leeg, de helft daarvan bevindt zich in een zeker stadium van opgeknaptheid - bij sommigen zitten er wel weer ramen en deuren in, maar nog geen vloer, of gestucte muren, of electrische leidingen. Heel af en toe rijdt er in de verte een auto langs. Deze foto is gemaakt door L, terwijl ik mijn email bekijk. De twee panelen achter mij zijn zonnepanelen, die ervoor zorgen dat je heet kunt douchen.
Herhaal: WC
Natuurlijk ontdekten wij deze bordjes pas nadat wij, bipsen zusterlijk naast elkaar, simultaan in het mos hadden geplast.
Ons huis
Eigenlijk moet je wat verder van het huis af staan voor een goede indruk, maar dat is lastig - er staan wat ruïnes in de weg.
Gelukt!
Flitsende vlucht, snelle bagage, en hup de taxi in naar de haven. Alwaar L. klaar stond met de tickets. Meteen het schip ingedoken. Trossen los!
Zoiets, dus
Ik hang nog in de lucht, maar de eilanden voor de Dalmatische kust groeten mij. Een van hem is Hvar, een dropsliert van een eiland.
En voort gaat het weer
Op weg naar Split, waar ik L zal treffen - hopelijk halen we de veerboot naar Hvar. Anders wordt het rondhangen in het fraaie Split tot de volgende afvaart. Het zal erom spannen!
Artemis, het poesje dat kan praten
Als je iets tegen Artemis zegt, praat ze terug. Met overgave. Ze voeren goede gesprekken over het weer, de moeizame verhouding met haar zuster Athene en de toestand in de Balkan. Heel verhelderend.
Annisha en de meisjes
Opnieuw in de lez bar, nu niet alleen met de boys. Maar ook met de studente die niet bang is voor volwassenen.
Pagina 4
Vandaag hebben onze (Amerikaanse, in Amsterdam studerende, in Zagreb op excursie zijnde) studenten de krant gehaald. Gisteren was de eerste echte lentedag en zij zaten op het gras in een park. Daarvan is een foto gemaakt door een langskomende fotograaf. Niet alleen vanwege de lente naar ook omdat er in Zagreb nooit iemand op het gras zit - daarvoor ligt er veel te veel hondenpoep.
Sexual education
Met 25 personen en de powerpoint geprojecteerd op muur, plafond en verwarmingsbuizen; wij zijn op bezoek bij CESI, centrum voor educatie, counseling en research. De Kroatische regering leunt sterk op de ideeën van de RK kerk voor seksuele voorlichting op scholen. Wat neerkomt op: geen seks voor het huwelijk en masturberen ondermijnt het christelijk geloof.
Geheugen
Vanmiddag bezocht ik het Muzej za umjetnost i obrt (Museum for Arts & Crafts, zeg maar Kunst, Meubels en Andere Dingen) aan het Maarschalk Tito plein. Buiten scheen de zon en met een klas zesjarigen (elders in het gebouw, maar wel vaag hoorbaar) was ik zo ongeveer de enige bezoeker. De suppoosten waren buitengewoon vriendelijk en dwingend wat betreft de route die ik diende te volgen. Misschien kwam dat door de oudsocialistische traditie van het land, misschien omdat ze, als ik een zaal betrad, snel het licht aandeden om het, zodra ik de volgende zaal binnenstapte, weer snel achter mij uit te schakelen. Kennelijk was het not done om met mij in een zaal te verkeren, want de museummedewerkers bleven nadrukkelijk uit zicht, al zag ik wel regelmatig een suppoost om het hoekje van de zaal gluren of ik al aanstalten maakte om door te lopen.
Toen ik na twee verdiepingen naar beneden wilde gaan, werd ik door een van de suppoosten (streng doch rechtvaardig) nog een trap omhoog gestuurd. En terecht, want ook daar wachtte een collega om speciaal voor mij het licht aan- en uit te doen. Ik was op de afdeling Dingetjes aangekomen: glazen, torenklokken, pillendoosjes, minitieus uit ivoor gesneden afbeeldingen en een vrouwenbeen van zo'n 12 cm lang (aansteker? cocktail-lepeltje? cocaine-container?). Hier werd ik overvallen door een gevoel van mededogen met al die fraaie trivia die hun vitrines lagen te liggen, en bijkans nooit bekeken, want te hoog, te ver, te veel.
Het gaf me een sterk Marc-groet-'s ochtends-de-dingen gevoel en daarom heb ik alle objecten elk minstens een seconde lang mijn volledige aandacht gegeven en gegroet om ze zo aan de vergetelheid te ontrukken, terwijl de suppoost af en toe om het hoekje keek of ik al klaar was. Als je ooit in Zagreb bent, ga dan vooral naar de bovenste verdieping, net onder het dak en groet voor mij het vrouwenbeen in de vitrine. Zij Is Niet Vergeten.
Nela says hi
Voor de deur van de Lezbisjka Grupa Kontra, waar ook de lesbische bibliotheek is en waar ook het lesbische koor wekelijks oefent. Nela zingt zelf niet, maar werkt voor het The Centre for Women War Victims, twee deuren verderop.
Sneeuwwitje
In de kathedraal van Zagreb ligt kardinaal Alojzije Stepinac in een glazen huisje. Omringd door biddende vrouwen en brandende kaarsen en marmeren bordjes met 'hvala' - bedankt.
Fokke. Of Sukke.
Loop ik op de Ulica Mihanovica, en wie blijkt daar een instituut voor gretig lerende kinderen te hebben?
Boekhandel Booksa
Terwijl wij buiten boekhandel Booksa naar frisse lucht stonden te happen (in de boekhandel werden ongenadig veel sigaretten weggepaft), nam Jill afscheid van al haar strijdmakkers. Volgens Evan kan dat makkelijk drie kwartier duren, maar voor ons kwam ze al na zo'n tien minuten naar buiten. Daarna zijn wij met zijn allen naar huis gewandeld, de heuvel opgeklommen (het went - hij lijkt allang niet meer zo steil als de eerste dag), en nu lig ik in mijn bed, met een extra deken en Athena op mijn voeteneinde.
Evan says hi
En alsof mijn haar en kleren nog niet rokerig genoeg rookten, togen wij daarop naar boekhandel Booksa, waar een poëziebundel werd gepresenteerd door een vriendin van onze gastvrouw Jill. De Frans ogende meneer op de foto is Evan, de man van Jill. Hij is Amerikaan en werkt als econoom voor de Centrale Bank van Kroatie. Voor een Kroatisch (dus laag) salaris. Zowel hij als Jill zijn idealistisch en activistisch angehaucht en zo ook in het derde-weg communistische Joegoslavie terecht gekomen. Het zijn buitengewoon aardige en hartelijke mensen.
In de lesbische bar
Z. wees ons een lesbische bar, voor hij zelf naar zijn vriend ging. Met Paul en Kevin - twee middelbare mannen en ik word er ook niet jonger op - klommen wij de trap op. En bekeken knappe jonge meisjes vanachter onze glazen mineraalwater met een schijfje citroen. Stappen met de boys.
Zvonomir says hi
Zvonomir lijkt in elk geval niet op Godot. Naast hem Kevin. En daarnaast, helemaal rechts, Paul. Zvonomir is de baas van het Queer festival dat sinds 5 jaar elk jaar in Zagreb wordt gehouden. De betekenis van 'queer' wordt daarbij bewust ruim gehouden; in Kroatie valt een alleenstaande moeder met een Chinees kindje daar ook al onder. We gaan proberen om volgend semester een stuk of vier van de studenten een Ronde Tafelpresentatie te laten doen op het festival in oktober. Het thema van 2008: Crime, Sexuality & Gender.
Wachten op Zvonomir
Op het grote plein wachten wij op Zvonomir. We zijn niet de enigen: dit plein is gemaakt voor ontmoetingen, en wij weten niet hoe Zvonomir eruit ziet.
Glyptoteek
Museum gevonden. Een gipsafdruk van een middeleeuwse ridder. Met pijl en boog. In een totaal verlaten zaal. Ik mag straks zelf het licht uitdoen.
Jill Says Hi
Dit is Jill, onze gastvrouw in Zagreb. Ze woont met man en zoon in een huis op een heuvel (elke avond klimmen Kevin en ik hijgend omhoog) en ze werkt veel vanuit huis, zoals nu. Er zijn ook 2 lapjespoezen, Artemis en Athena, zusters die elkaar niet kunnen luchten of zien en het huis tussen hen tweeen verdeeld hebben. Artemis heeft de huiskamer en Athena de bovenverdieping, en de keuken is het strijdtoneel, want daar staat het eten. De favoriete pesterij schijnt te zijn om voor het kattenluikje naar buiten te gaan zitten zodat de ander er niet meer langs durft. Niets menselijks lijkt hen vreemd.