De Grote Schoonmaak

De externe second opinion heeft zijn zegen gegeven en een belangrijk moment is aangebroken: De eerste echte conserverende behandeling voor de Atlas der Neederlanden begint met een grondige droge poets. En ik mag erbij zijn.

De eerste schoonmaak moet droog gebeuren, want technieken waarbij water komt kijken kunnen pas worden ingezet als het papier (zoveel mogelijk) schoon is. Als je een scheur plakt, gebruik je daar water bij. Wanneer er dan nog vuil rond de scheur zit, trekt het met 't water mee in het papier en dan krijg je het er nooit meer uit.

Droogpoetsen dus. Op 17 januari 2011 begint restaurator-in-opleiding Judith Geerts met het eerste blad van de eerste band van de Atlas. Daarvoor heeft zij drie wapens:

Kwast..


.. Spons..


.. Gummetje!

Geen gewoon gummetje natuurlijk. Alleen Magic Rub is goed genoeg.

Beginnen:
Blad 1 van band 1. Eerst wordt los vuil weggeveegd, van binnen naar buiten.


Daarna wordt met stukjes spons het papier schoongeveegd of -gewreven. Niet met een gewone huis-tuin-keukenspons, dit is een roetspons, van gevulcaniseerd rubber. Als het stukje aan alle kanten te vuil is, snij je een nieuw stukje af van de grote spons.



Effectief

Er komt behoorlijk wat af: het vuil wat nu op de spons zit, kwam van het stuk van de pagina tussen de twee groene pijlen.
De pijlen zijn uiteraard op de foto aangebracht, niet op het papier. Maar als je goed kijkt (klik anders op de foto voor een vergroting), kun je zien dat het behandelde stuk een stuk schoner is dan het nog niet behandelde papier.

Tenslotte komt het vlakgom aan de beurt om duidelijke vlekjes weg te halen, of even te kijken of het makkelijk te verwijderen is. Dit is geen cosmetische maar een wetenschappelijk schoonmaak. En je gaat ook geen uren aan 1 pagina besteden als er meer dan 600 kaarten te doen zijn.



Om de potloodaantekeningen van eerdere bibliothecarissen wordt zorgvuldig heengepoetst.



En zo gaat het verder - blad na blad, band na band. En als je geluk hebt, kun je de restaurator bezig zien in het sousterrain van het gebouw van de Bijzondere Collecties van de UvA..