Onderget.

Deze klassenfoto viste ik uit mijn rode archiefkrat. Hé, die lampjes had ik vroeger ook. Maar om welk familielid gaat het hier?

Achterop heeft iemand met een dun potlood zorgvuldig de toch nog lastig te lezen namen geschreven. Tussen Gr. Holzapffel en K. Baas staat: ‘Onderget.’. Maar Onderget. heeft niet de moeite genomen zijn naam ergens onderaan te ondergetekenen.

Ik zet de foto op onze Nichtjes App – altijd bron van informatie en vermaak op familiegebied. Het regent suggesties.

-  ‘Gaat het om de meest linkse van die twee kleine ventjes achterin?’ 

- ‘Ik zie nergens een ‘Vanderhoeven’-gezicht’ 

-  ‘Zou dat Piet kunnen zijn?’

-  ‘Maar hij heeft geen Piet-haar.’

Paulien heeft een nog uitgebreider netwerk om op terug te vallen en meldde dat Carien aan oom Jo dacht. Adriaan stuurde promot een foto van de jonge Jo: 

De oren gaven de doorslag. Het gaat absoluut om Jo.

Oom Jo ging naar de HBS - een zoektocht in de Beeldbank van Amsterdam leert dat dit klaslokaal hoort bij de ‘Eerste Christelijke H.B.S. met vijfjarige cursus’ in de Moreelsestraat. Op een foto uit 1951 zien de lokalen er nog precies hetzelfde uit! Het zal toen onderhand wel beetje schimmelig zijn geworden, maar voor mij was het feest van herkenning. 

De Beeldbank van Amsterdam heeft ook een klassenfoto van de school uit 1917. Klas 4b had 11 jongens én vijf meisjes.  Op deze foto (1935), zie ik eindelijk een vrolijke klas, zowel meisjes als jongens. Vrolijk - ja het zijn tweedeklassers. De jongensklas van oom Jo bestaat niet uit lachebekjes. Logisch- het eindexamen komt in zicht. Sommige dingen veranderen nooit.

Jo is van 1916 en deze foto kan - denk ik - niet van 1930 zijn. Ik schat rond 1932/33. Jo oogt wel jonger dan de meeste van zijn klasgenoten. Zouden die vaker zijn blijven zitten? Of zitten er veel doorstromers van de MULO bij? 

Hoe dan ook, ik weet dat Jo hier zijn mannetje stond. In de wikipedia-pagina die aan hem is gewijd, wordt hij beschreven als ‘een man van kleine gestalte met een scherpe tong die nagenoeg ieder gesprek als een debat zag’. Zo ken ik hem ook. Hij móest elk gesprek winnen en hij versloeg mij al glansrijk toen ik nog een kleuter was. Hij won op verjaardagen overigens ook glorieus van volwassenen. 

 Maar ik dwaal af. Sommige klasgenoten zijn in het driedelig naar school gekomen. Alleen de wat wazig uitgevallen jongen vooraan draagt een pullover. Ja, dáár gaat de fotograaf natuurlijk niet op scherpstellen. Ik denk dat het Johan Ottersberg is. Achter hem (vermoedelijk) Adé Dominicus v.d. Bussche (met bril en pochet) en daarachter Roelof Loen, hoewel dat een heel Friese naam is  voor een jongen met duidelijk Aziatische roots.

A la mode: achteraan ontwaar ik een gebreide polo met drie witte knoopjes (Jaap Prijs?) en achter hem heeft - Fr (?) de Haas - de witte kraag  van zijn overhemd joyeus naar buiten getrokken. Toch nog een Lord Byron in de klas.

Maar dan is dit Lord Byron's tegenpool. Achterin staat de leraar, het lesboek vreugdeloos in de handen. Hij weet dat er een klassenfoto gemaakt moet worden, maar hij zou liever doorgaan met de les. Hij vindt het helemaal niets dat de fotograaf op zijn lessenaar is gaan staan om deze foto te nemen - ach nee, die zal wel een trapje hebben meegebracht. De leraar draagt een vadermoorder - die opstaande boord met scherp omgevouwen punten. 

Zijn naam staat niet achter op de foto vermeld. Misschien was hij een plichtsgetrouwe leraar, maar Jo heeft hem duidelijk te licht bevonden.

 

Voortfreezend

Dat het zaterdag heeft gesneeuwd zal niemand in Nederland zijn ontgaan... de hele wereld wit, behalve sommige strookjes dus. Dit is aan het einde van een verhaal dat eerder die dag was begonnen:

De dag was groen toen I. 's s ochtends met de bodemfrees de moestuin begon te bewerken. Voor het weekend gehuurd bij de firma Syperda. Een bodemfrees is geen ploeg - die keert de aarde om en ploegt het groen onder. De haken van de bodemfrees snijden door de grond en slingeren de kluiten tegen een wandje, waardoor deze kapot gaan. Ze maken de grond fijn.

De moestuin moest eraan geloven- dubbel zelfs, want er is ook nog paardenmest door gemixt. Worden de courgettes dit jaar nóg groter. Zullen de pauwen erg blij mee zijn.

Ook het bloemenweitje moest eraan geloven. Daar komt geen mest in, want veldbloemen houden van schrale grond. Maar wat er is, is wel lekker verhakseld en gemixt. Daar komt straks extra bloemenzaad bij.

Daarna betrok de lucht en het begon te sneeuwen. Ik stofzuigde het huis en de garage, ruimde de afwasmachine uit, hing de was op, poetste het keukenblad, maakte het bed op, zette nog een wasje in, stak de open haard aan en keek eens uit het raam. Buiten werd nog steeds gefreesd.

In de avondschemering freesde I. voort. Haar pad werd van wit, donker en door de voortdurende sneeuwval werd de donkere grond ook snel weer lichter van kleur. Het zag er eigenlijk wel mooi uit. I. leek in trance.

Hier wordt het allerlaatste strookje gedaan. Het tempo lag laag want de bodemfrees ging niet harder dan zo'n 2 km per uur.  Hierna was ze gelukkig uitgefreesd - er viel eenvoudigweg niets meer te freezen. Op naar de hete douche.

 

Hertje, hertje

Drie jaar geleden was ik blij en opgewonden toen I. mij voor het eerst de reeën achter ons huis wees. Het schemerde en ze liepen in de verte. Je kon ze alleen goed zien met een verrekijker. 

In de loop der tijd zijn ze wat dichterbij gekomen – dichtbij genoeg om een poging te doen ze te fotograferen, en dat was een nieuw hoogtepunt. Ik gebruik daarbij de telelens, want reeën zijn wel goed maar niet gek en ik heb ook zo mijn beperkingen. Het was een geweldige dag dat ik ze scherp op de foto had en die foto’s maar een klein beetje onderbelicht waren. Ze viel er steeds nog wat te winnen. 

Onvermijdelijk komt de lat steeds hoger te liggen. Vandaag had ik ze mooi in beeld bij een laagstaande winterzon: drie reegeiten en een reebokje met fluwelen geweistangen. Zijdezacht ogende vachtjes en konijnenoren, en als ze plassen lijken ze opeens op kangoeroes. Ze komen aangeslenterd uit het oosten en ze eten zich westwaarts; grazend, regelmatig om zich heen kijkend en af en toe over een sloot springend, de schatten. 

Maar met foto’s maken is het net als met reality tv: het went allemaal zo snel. Als de lat steeds hoger ligt, wat moet de volgende foto dan worden? Vannacht droomde ik dat de reeën met kabouterschortjes om een klompendansje achter het huis uitvoerden.

In de Kippenvleugel: King Kong

King Kong is sinds twee dagen de enige haan op Zeldenrust. Zijn concurrentie is afgelopen weekend in de vriezer verdwenen omdat het té onrustig werd in de tuin. Maar hij is jong en hij heeft nog niet zoveel gezag, ontdekte I. toen zij 's ochtends de kippenvleugel binnenstapte: Bloed! En niet zomaar bloed. Het is het bloed van King Kong.

Tineke - ook een beetje bleek - zoekt het gezelschap van haar enig overgebleven broer. In de pikorde staat zij onderaan en de parelhoenders die óók in de kippenvleugel slapen, zijn in haar ogen helemaal engerds. Tineke heeft gelijk: parelhoenders zijn felle donders.

King Kong zoekt een groot deel van de dag dekking in het fazantenhok dat altijd open staat. Tineke wijkt niet van zijn zijde. En wij gaan op zoek naar de dader. Schermutselingen, allá. Maar bloed mag er alleen vloeien als wij daartoe besluiten.

Eerst valt de verdenking op Eucalypta. Zij zat in het achterste deel van de kippenvleugel, waar King Kong en Tineke slapen. Voor de duur van het onderzoek zit zij daar in voorlopige hechtenis.

Maar Goliath is eigenlijk een waarschijnlijker verdachte. Hij is het enige parelhoendermannetje hier en hij kan venijnig uit de hoek komen. Hij ziet er echter ongeschonden en  - voor zijn doen - onschuldig uit.

Bianca is de enige met bloedsporen op haar veren. Is zij de agressor? Ze is hysterisch, onverdraagzaam en ontzettend dom, maar dat zijn alle parelhoenders. Maar zou Bianca op onze jonge nieuwe haan inbeuken? Dat hadden we niet achter haar gezocht. Doorslaggevend bewijs ontbreekt. Daarom blijft iedereen voorlopig in leven.

Vanaf deze kant kun je zien dat een van de pieken van King Kongs hanenkam  is afgescheurd. Vandaar al dat bloed. Als ze overdag rondlopen, zien we geen echte agressie tussen de parelhoenders en de haan.  Maar de komende tijd gaat de tussendeur van de Kippenvleugel 's avonds dicht: King Kong en Tineke in de achterste ruimte en de parelhoenders met de andere kippen in de voorste. Dan kan King Kong wat bijkomen.